سید مرتضی پسندیدهاو نزد بزرگان شهر اصفهان علوم دینی را نزد بزرگانی چون محمدرضا نجفی، میرزا علی یزدی، آقا رحیم ارباب و صادق خاتون‌آبادی فرا گرفت و در زادگاهش خمین، به تدریس دروس اسلامی پرداخت. او در فعالیت‌های سیاسی قبل و بعد از انقلاب ایران شرکت داشته است. ۱ - ولادت و کودکیسید مرتضی پسندیده در سال ۱۳۱۳ق (۱۲۷۴ش) در خمین به دنیا آمد. پدرش سید مصطفی و جدش سید احمد از علما و شخصیت‌های محترم منطقه بودند. سید احمد، فرزند سید دین‌علی شاه کشمیری، در عتبات عراق تحصیل و سپس به دعوت برخی از اهالی خمین به این منطقه مهاجرت کرده بود. سید مصطفی در خمین به دنیا آمد و بعد از تحصیل مقدمات، در حوزه‌های اصفهان و نجف درس خواند و به زادگاهش بازگشت. مقابله او با اشرار منطقه سبب شد که در ۱۳۲۰ به دست همان اشرار کشته شود. در این زمان فرزندش سید مرتضی ۸ ساله و فرزند دیگرش روح الله [۱]
خمینی، سید حسن، نگاهی به زندگینامه آیت الله پسندیده، حضور، ش ۱۷ (پاییز ۱۳۷۵).
چهار ماهه بود؛ بدین‌سبب می‌توان گفت سید مرتضی در دوران کودکی برادرش، سمت سرپرستی و تعلیم وی را داشته است.۲ - فعالیت علمیسید مرتضی پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی در خمین، مدت نزدیک به هشت سال در اصفهان نزد عالمانی چون محمدرضا نجفی، میرزا علی یزدی، آقا رحیم ارباب و صادق خاتون‌آبادی به تحصیل علوم دینی پرداخت. [۲]
پسندیده، سید مرتضی، خاطرات آیت الله پسندیده، ج۱، ص۴۴، چاپ محمدجواد مرادی نیا، تهران ۱۳۷۴ ش.
[۳]
پسندیده، سید مرتضی، خاطرات آیت الله پسندیده، ج۱، ص۴۷ـ ۴۸، چاپ محمدجواد مرادی نیا، تهران ۱۳۷۴ ش.
سپس با مراجعت به زادگاه خود، جلسات تدریسِ فقه، اصول، منطق، کلام و نحو تشکیل داد که برادرش امام خمینی نیز در پاره‌ای از آن‌ها شرکت می‌کرد. [۴]
پسندیده، سید مرتضی، خاطرات آیت الله پسندیده، ج۱، ص۵۰، چاپ محمدجواد مرادی نیا، تهران ۱۳۷۴ ش.
[۵]
خمینی، سید حسن، نگاهی به زندگینامه آیت الله پسندیده، ج۱، ص۳۴۰، حضور، ش ۱۷ (پاییز ۱۳۷۵).
آیت الله پسندیده، چنانچه خود نوشته است، در سال ۱۳۰۲ و ۱۳۰۳ش، چند ماهی در درس آیت اللّه سید حسن مدرس در مسجد سپهسالار تهران نیز شرکت کرده است. [۶]
پسندیده، سید مرتضی، شهید مدرس از زبان آیت الله پسندیده، ج۱، ص۴، کیهان فرهنگی، سال ۴، ش ۸ (آبان ۱۳۶۶).
۳ - فعالیت سیاسیسید مرتضی در سال‌های پیش از ۱۳۴۲ش، در جریان‌های سیاسی و اجتماعی شهر خمین و گاه تهران حضور داشت و پس از آن نیز به دلیل نسبت نزدیک با امام خمینی، در معرض تهدید و تنگناهای سیاسی بود، به گونه‌ای که چند بار بازداشت به شهرهای خمین، انارک و دارانِ اصفهان تبعید شد. [۷]
خمینی، سید حسن، نگاهی به زندگینامه آیت الله پسندیده، ج۱، ص۳۴۰ـ۳۴۲، حضور، ش ۱۷ (پاییز ۱۳۷۵).
[۸]
سعادتی، علی‌اصغر، مبارزات سیاسی آیت الله پسندیده به روایت اسناد ساواک، ج۱، ص۳۵۰ـ۳۵۳، حضور، ش ۱۷ (پاییز ۱۳۷۵).
۴ - فعالیت اجتماعیمهمترین اقدام سید مرتضی در سال‌های ۱۳۴۲ـ۱۳۵۷ش تأمین و پرداخت شهریه به طلاّب حوزه‌های علمیه از طرف امام خمینی و کمک مالی به خانواده‌های زندانیان و تبعیدشدگان در زمان سلطنت محمدرضا پهلوی بود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز وکالتِ امام خمینی را در امور شرعی در قم بر عهده داشت. [۹]
خمینی، سید حسن، نگاهی به زندگینامه آیت الله پسندیده، ج۱، ص۳۴۲، حضور، ش ۱۷ (پاییز ۱۳۷۵).
۵ - درگذشتسید مرتضی پسندیده سرانجام در ۲۲ آبان سال ۱۳۷۵ش (۳۰ جمادی الاخر ۱۴۱۷ق) در تهران درگذشت و در حرم حضرت معصومه در قم به خاک سپرده شد. ۶ - آثاراز سید مرتضی پسندیده مجموعه خاطراتی از دوران حکومت رضاشاه و فرزندش محمدرضا پهلوی همراه با تاریخچه خاندان امام خمینی، در مصاحبه با مجله پاسدار اسلام [۱۰]
مجله پاسدار اسلام، ش۸۴-۸۶.
[۱۱]
مجله پاسدار اسلام، ش۸۸-۸۹.
[۱۲]
مجله پاسدار اسلام، آذر ۱۳۶۷.
[۱۳]
مجله پاسدار اسلام، اردیبهشت ۱۳۶۸.
به جا مانده که صورت کامل آن در کتاب خاطرات آیت الله پسندیده به چاپ رسیده است.۷ - فهرست منابع(۱) سید مرتضی پسندیده، خاطرات آیت الله پسندیده، چاپ محمدجواد مرادی نیا، تهران ۱۳۷۴ ش. (۲) سید مرتضی پسندیده، شهید مدرس از زبان آیت الله پسندیده، کیهان فرهنگی، سال ۴، ش ۸ (آبان ۱۳۶۶). (۳) سید حسن خمینی، نگاهی به زندگینامه آیت الله پسندیده، حضور، ش ۱۷ (پاییز ۱۳۷۵). (۴) علی‌اصغر سعادتی، مبارزات سیاسی آیت الله پسندیده به روایت اسناد ساواک، حضور، ش ۱۷ (پاییز ۱۳۷۵). (۵) مجله پاسدار اسلام. ۸ - پانویس
۹ - منابع• دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «پسندیده»، شماره۲۷۶۷. رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 1375 (شمسی) | روحانیون مبارز دوره انقلاب اسلامی ایران | زادگان سال 1274 (قمری) | شاگردان سید حسن مدرس | عالمان شیعه سده 13 (شمسی) | عالمان شیعه سده 14 (شمسی) | مدفونان در حرم حضرت معصومه
|